ارزیابی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی قنات های منطقه خور

چکیده شهر خور مرکز شرقی ترین شهرستان استان اصفهان در جنوب دشت کویر واقع شده است. خور دارای آب و هوای گرم و خشک و بارش سالانه 80 میلی متر و میانگین دمای 20 درجه سانتی گراد می باشد. با توجه به نمودارهای اقلیمی، منطقه مورد مطالعه دارای اقلیم خشک بوده و لذا منابع آب زیرزمینی ارزش بالایی دارند. تنها روش تأمین آب کشاورزی در شهر خور، استفاده از قنات است که کشاورزی وابسته به آب آن می باشد. بنابراین، حفظ و نگه داری از این میراث ارزشمند نیازمند توجه ویژه و انجام مطالعات و تحقیقات پیرامون آن است. به منظور تعیین خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی قنات های منطقه (قنات های کلاغو، دهزیر، مهین دشت، عرب آباد و فرخی) مقادیر آبدهی، هدایت الکتریکی، ph و دمای آب این قنات ها در طی هفت مرحله در محل و مقادیر کاتیون و آنیون های اصلی در سه مرحله در سال آبی 93-1392 اندازه گیری شده است. بر اساس نتایج به دست آمده ملاحظه می شود که قنات های منطقه دارای مقادیر متفاوتی از آبدهی و هدایت الکتریکی هستند. قنات کلاغو با آبدهی حدود 6/43 لیتر بر ثانیه بیشترین و قنات فرخی با 8/3 لیتر بر ثانیه کمترین مقدار آبدهی را در بین قنات های منطقه دارا می باشند. از لحاظ هدایت الکتریکی نیز قنات فرخی با 4859 میکروموهس بر سانتی متر کمترین و قنات عرب آباد با 12377 میکروموهس بر سانتی متر بیشترین مقدار هدایت الکتریکی را نسبت به سایر قنات های منطقه دارند. قنات هایی که حوضه آبگیر آن ها در نزدیکی ارتفاعات می باشد، دارای آبدهی بیشتر و هدایت الکتریکی کمتری نسبت به قنات هایی که مادرچاه آن ها در مرکز دشت واقع شده، هستند. قنات کلاغو با 3/26 درجه سانتی گراد بیشترین و قنات فرخی با 8/18 کمترین مقدار دما را دارند که تابعی از طول قنات و دمای هوا می باشد. آبدهی قنات کلاته نهرود با ضریب تغییرات 12درصد، بیشترین تغییرات و قنات کلاغو با 5 درصد کمترین تغییر را داشته اند. با محاسبه نسبت های یونی و ترسیم دیاگرام های ترکیبی، مشخص می شود که تبادل یونی، فرآیند غالب در تعیین شیمی آب قنات های منطقه است. با توجه به نمودارهای کیفی، تیپ غالب آب قنات ها na-cl است و برای شرب و کشاورزی مناسب نمی باشد.